رشد کودکان شامل پیشرفت مهارت‌های حرکتی، زبانی، شناختی و اجتماعی در یک روند طبیعی است. هر کودک ممکن است زودتر یا دیرتر از همسالانش به برخی milestones برسد که این موضوع معمولاً طبیعی است. اما زمانی که کودک از توالی استاندارد رشد فاصله بگیرد، تاخیر رشدی مطرح می‌شود. تشخیص به‌موقع و توجه والدین به علائم اولیه می‌تواند نقش مهمی در درمان و پیشگیری از مشکلات آینده داشته باشد.
علائم تأخیر رشدی در سنین مختلف
🔹 علائم تأخیر رشدی در ۴ ماهگی
-
ناتوانی در دنبال کردن اشیاء متحرک با چشم
-
عدم لبخند به اطرافیان
-
نبردن اسباب‌بازی به دهان
-
ناتوانی در کنترل یا ثابت نگه‌داشتن سر
-
تولید نکردن صدا
-
مشکل در حرکت چشم‌ها به اطراف
-
نزدن پاها به سطح هنگام قرار گرفتن روی زمین
-
ناتوانی در بلند کردن سر هنگام خوابیدن روی شکم
🔹 علائم تأخیر رشدی در ۶ ماهگی
-
تلاش نکردن برای گرفتن اشیاء در دسترس
-
نداشتن واکنش به والدین
-
غلت نزدن
-
بی‌تفاوتی به صداهای اطراف
-
نخندیدن
-
سفت یا شل بودن غیرطبیعی عضلات
-
ناتوانی در صدا‌سازی
-
مشکل در بردن اشیاء به دهان
🔹 علائم تأخیر رشدی در ۹ ماهگی
-
ناتوانی در رفتن به حالت چهار دست و پا یا خرسی
-
تولید نکردن صداهایی مثل «دادا» یا «بابا»
-
ناتوانی در نشستن حتی با کمک
-
واکنش نشان ندادن به اسم خود
-
نگاه نکردن به محل اشاره اطرافیان
-
انتقال ندادن اشیاء از یک دست به دست دیگر
-
نشناختن افراد آشنا
🔹 علائم تأخیر رشدی در ۱۲ ماهگی (یک سالگی)
-
ناتوانی در ایستادن حتی با کمک
-
جست‌وجو نکردن برای اشیائی که پنهان می‌شوند
-
نگفتن کلمات ساده مثل «ماما» یا «دادا»
-
بلد نبودن اشاره کردن
-
از دست دادن مهارت‌های قبلی
🔹 علائم تأخیر رشدی در ۱۸ ماهگی (یک و نیم سالگی)
-
نرساندن منظور با اشاره
-
ندانستن کاربرد اشیاء
-
نیاموختن کلمات جدید
-
ناتوانی در تقلید کردن
-
نداشتن حداقل ۹ کلمه
-
بی‌تفاوتی به حضور یا نبود والدین
-
ناتوانی در راه رفتن
-
از دست دادن مهارت‌های پیشین
چرا تشخیص زودهنگام مهم است؟
شناخت علائم تأخیر رشدی به والدین کمک می‌کند تا زودتر به پزشک مراجعه کنند. مداخله‌های به‌موقع مانند کاردرمانی، گفتاردرمانی و برنامه‌های آموزشی می‌توانند مسیر رشد کودک را بهبود دهند. غفلت از این علائم ممکن است باعث مشکلات ماندگار در یادگیری و ارتباط اجتماعی کودک شود.
آدرس کلینیک گفتاردرمانی و کاردرمانی فاطمه باقرزاده
کرج – چهار راه طالقانی جنب اداره پست ساختمان پزشکان امید طبقه 7 واحد 704
❓ تاخیر رشدی یعنی چی؟
یعنی بچه توی مهارت‌هایی مثل حرکت کردن، حرف زدن یا برقراری ارتباط، دیرتر از چیزی که انتظار میره پیشرفت می‌کنه.
❓ اگه بچه‌م دیرتر از بقیه بچه‌ها بعضی کارها رو انجام بده، طبیعیه؟
بله، بعضی تفاوت‌ها طبیعی هست. اما وقتی چند تا نشونه با هم دیده بشه یا خیلی عقب‌موندگی وجود داشته باشه، لازمه بررسی بشه.
❓ چه علائمی توی ۴ ماهگی می‌تونه نشون بده بچه تاخیر رشدی داره؟
اگه بچه به اطراف نگاه نمی‌کنه، لبخند نمی‌زنه یا نمی‌تونه سرشو کنترل کنه، باید جدی گرفته بشه.
❓ توی ۶ ماهگی چه هشدارهایی وجود داره؟
غلت نزدن، بی‌تفاوتی به صداها، نگرفتن اسباب‌بازی و صدا در نیاوردن از نشونه‌های مهمه.
❓ نشونه‌های تاخیر رشدی در ۹ ماهگی چیه؟
ننشتن حتی با کمک، نگفتن صداهایی مثل «بابا»، واکنش نداشتن به اسم خودش و نشناختن آدم‌های آشنا می‌تونه هشدار باشه.
❓ بچه یک ساله چه چیزایی رو باید بلد باشه؟
ایستادن با کمک، گفتن کلمات ساده مثل «ماما»، اشاره کردن و جست‌وجوی اشیاء پنهان. اگه اینا رو بلد نباشه، باید بررسی بشه.
❓ توی ۱۸ ماهگی چه چیزهایی نگران‌کننده‌ست؟
اگه بچه راه نمی‌ره، کمتر از ۹ کلمه می‌گه یا با اشاره منظورشو نمی‌رسونه، باید به متخصص مراجعه کرد.
❓ چرا تشخیص زودهنگام مهمه؟
چون هرچی زودتر مشکل تشخیص داده بشه، با کاردرمانی یا گفتاردرمانی می‌شه مسیر رشد بچه رو بهتر کرد.
❓ اگه این علائم رو دیدیم باید چیکار کنیم؟
بهترین کار مراجعه به پزشک کودکان یا متخصص رشد و تکامل برای بررسی دقیق‌تره.
❓ آیا درمانی برای تاخیر رشدی وجود داره؟
بله، با مداخلاتی مثل کاردرمانی، گفتاردرمانی و تمرین‌های آموزشی می‌شه خیلی از تاخیرها رو جبران کرد.
