نوروفیدبک یک برداشت یا کشف جدید نیست. این مسئله موضوع تحقیق بسیاری از پژوهشگران برای بیش از یک دهه بوده است. نوروفیدبک یک روش است که به افراد کمک می‌کند تا به صورت اگاهانه امواج مغزی خود را کنترل کنند. در واقع در طول درمان نوروفیدبک از پرتونگاری مغزی (EEG) استفاده میشود. سپس اجزای مختلف آن استخراج میشود و بازخورد‌های موج‌های مغزی در آن به صورت صدا، تصویر یا ترکیبی از آنها به نمایش در می‌آید. بنابراین اجزای الکتروفیزیولوژیک آن به صورت جدا نمایش داده می‌شوند.
به عنوان توضیح، باید گفت که قدرت یک سیگنال در یک نوار فرکانسی می‌تواند در یک نوار میله‌ای و به طرق مختلف نشان داده شود. در طول این فرایند، فرد متوجه تغییراتی که در طول تمرین رخ می‌دهد، میشود و می‌تواند با بالاترین بازدهی به خود کمک کند. برای مثال فرد سعی می‌کند الگوهای مغزی را بر اساس تغییراتی که در واکنش به صدا یا تصویر در آن ایجاد میشود، تقویت کند. روش درمانی نوروفیدبک به صورت ویژه بر امواج آلفا، بتا، دلتا، گاما و تتا تمرکز دارد؛ البته ممکن است از ترکیبی از امواج مثل آلفا-تتا یا بتا-تتا نیز استفاده کند. البته پرکاربردترین پروتکل‌های نوروفیدبک شامل آلفا، بتا، تتا و آلفا-تتا هستند.
در این مطلب ما در مورد جزئیات کلینیکی (درمانی) و فنی انواع پروتکل‌های درمانی نوروفیدبک بحث می‌کنیم. برای اطلاعات بیشتر با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی فاطمه باقرزاده همراه باشید.
اجزای فرکانس‌های مختلف نوروفیدبک
فعالیت‌های نورون‌های مغزی اطلاعاتی زیادی در مورد فعالیت‌های عصبی مغز به ما می‌دهند. زمانی که نورون‌های مغز فعال‌اند، سیگنال‌های الکتریکی تولید می‌کنند. با قرار دادن الکترودها بر روی پوست سر، فعالیت الکتریکی مغز که با عنوان EEG شناخته میشود، می‌تواند ضبط شود. در واقع EEG در نوروفیدبک توسط نوع خاصی از دستگاه هماهنگ کننده، از فعالیت نورون‌هایی که با نام نورون‌های هرمی شناخته می‌شوند ایجاد میشود؛ این نورون‌ها با فعالیت الکتریکی خود موجب می‌شوند سیگنال‌های الکتریکی در سطح پوست و توسط الکترودها دریافت شود. الگوهای متفاوت از فعالیت الکتریکی مغز، به عنوان موج‌های مغزی شناخته می‌شوند و می‌توانند به وسیله دامنه و فرکانس آن تشخیص داده شوند. فرکانس نشان می‌دهد که موج‌ها چقدر سریع می‌توانند نوسان کنند که این فاکتور بر اساس تعداد موج‌هایی که در ثانیه منتشر میشود اندازه‌گیری میشود. این درحالی است که دامنه موج توسط میکروولت اندازه‌گیری میشود و قدرت این امواج را نشان می‌دهد.
اجزای فرکانس‌های مختلف نوروفیدبک شامل دلتا (کمتر از 4 هرتز)، تتا (4 تا 8 هرتز)، آلفا (8 تا 13 هرتز)، بتا (13 تا 30 هرتز) و گاما (30 تا 100 هرتز) هستند؛ هر کدام از این فرکانس‌ها وظیفه فیزیولوژیک خاصی را بیان می‌کنند. به طور خلاصه، امواج دلتا زمانی در EEG ظاهر می‌شوند که فرد خواب است. یا امواج تتا نیز زمانی منتشر می‌شوند که فرد خواب الود است و امواج آلفا زمانی منتشر می‌شوند که ماهیچه‌های فرد منبسط است و در حالت استراحت به سر می‌برد اما او بیدار است. امواج بتا نشان می‌دهند که فرد در حالت هیجانی و آماده قرار دارد و امواج گاما زمانی ظاهر می‌شوند که فرد تلاش می‌کند مسئله‌ای را حل کند. البته تفاوت‌هایی در معنی کردن اجزای فرکانس‌های مختلف به صورت دقیق وجود دارد که این تفاوت‌ها در مطالعات مختلف وجود دارند.
این اجزای فرکانس‌ها زیرمجموعه‌های خاصی دارند. برای مثال فرکانس ریتم حسی حرکتی (13 تا 15 هرتز) به به فرکانس بتا مرتبط است. برخی پژوهش‌ها ثابت کرده‌اند که موج آلفا دو زیر مجموعه دارد: آلفای ضعیف که فرکانس آن بین 8 تا 10 هرتز است و آلفای قدرتمند که 10 تا 12 هرتز است. این درحالی است که برخی پژوهش‌ها برای موج آلفا 3 زیر مجموعه در نظر گرفته‌اند. این مفاهیم نشان می‌دهند که هرکدام از این امواج آلفای ضعیف و قوی رفتارها و عملکردهای مختلفی را نشان می‌دهند. طبق این پژوهش‌ها آلفای ضعیف نشان می‌دهد که فرد در حال ذخیره اطلاعات در حافظه کوتاه مدت خود است؛ درحالی که آلفای قوی‌تر این را نشان نمی‌دهد.
پروتکل‌های درمانی مختلف نوروفیدبک
پروتکل آلفا
در پروتکل آلفای نوروفیدبک، موج آلفا معمولا برای حالتی است که فرد در استراحت قرار دارد و عضلات منبسط‌اند. حالت آلفا به عنوان شرایط آرامش و لذت هم تعبیر شده است. تمامی فرکانس‌های آلفا فعالیت خلاقانه مغز را نشان می‌دهند که در پروسه آرام‌سازی (آرامش عضلات) مورد استفاده قرار می‌گیرند. چنین موج‌هایی به صورت مکرر بر سطح پوست پدیدار و پخش می‌شوند. شواهد نشان می‌دهند که موج‌های آلفا در طول مدیتیشن افزایش می‌یابند.
در پروتکل درمانی نوروفیدبک، تمرین آلفا معمولا برای درمان آسیب‌های مختلفی مثل تسکین درد (به وسیله شبیه‌سازی فرکانس 9 هرتز)، کاهش خستگی، اضطراب و استرس (به وسیله شبیه‌سازی 10 و 30 هرتز)، تقویت حافظه، تقویت بازدهی ذهن و درمان آسیب‌های مغزی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
پژوهش‌های مختلف ثابت کرده‌اند که پروتکل آلفا مفید واقع شده است. معمول‌ترین فرکانس پهنای باند در آلفا درمانی، فرکانس 7 تا 10 هرتز است که برای مدیتیشن، خواب و کاهش اضطراب و خستگی استفاده میشود. همچنین فرکانس 10 هرتز در نوروفیدبک باعث استراحت عمیق عضلات، کاهش درد، تنظیم ضربان قلب و کاهش نرخ پمپاژ خون میشود. بنابراین پروتکل آلفا باعث ایجاد حالت استراحت در فرد میشود.
پروتکل بتا
فعالیت بتا یک مقیاس خوب برای افزایش بازدهی مغز و بهبود فعالیت‌های غیرمتعادل ذهن است که منجر به اختلالات فیزیکی، بی‌خوابی، بیش‌فعالی و افسردگی میشود. در پروتکل بتا نوروفیدبک، امواج مغزی بتا برای افزایش هوشیاری و دقت اختصاص یافته‌اند و موجب تمرکز و افزایش توانایی حل مسائل می‌شوند. داروهایی که برای تحریک هوشیاری و تمرکز طراحی شده‌اند (مثل ریتالین و آدرال)، باعث افزایش تولید امواج مغزی بتا می‌شوند.
تمرین بتا برای تقویت تمرکز و توجه (فرکانس‌های 12 تا 14 هرتز) طراحی شده است و موجب تقویت توانایی مطالعه و تغییرات محسوس در بازدهی تحصیلی میشود. همچنین این پروتکل نوروفیدبک موجب افزایش قدرت محاسبه، پردازش و کاهش نگرانی‌ها، خودخوری و اختلال وسواسی، اعتیاد به الکل و بی‌خوابی میشود. ضمنا این نوع از نوروفیدبک بازدهی خواب را بهبود می‌بخشد و استرس را کاهش می‌دهد (به وسیله ایجاد نور و صدای شبیه‌سازی شده. امواج بتا فرکانسی بین 12 تا 15 هرتز دارند و خستگی، تشنج، استرس و خشم را کاهش می‌دهند.
پروتکل آلفا- تتا
آلفا- تتا نشان‌دهنده سطحی بین هوشیاری و خواب است. تمرین‌های آلفا- تتا یکی از محبوب‌ترین پروتکل‌های نورروفیدبک است که برای کاهش استرس اختصاص یافته است. همچنین این روش برای درمان سطوح عمیق استرس، اعتیاد و خستگی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. این درحالی است که این تمرین می‌تواند موجب افزایش خلاقیت، آرامش، استعداد موسیقی و کاهش درد تروما (آسیب به بافت) میشود. فرکانس آلفا- تتا بین 7 تا 5/8 هرتز می‌باشد که که فرکانس معمولا آن در حدود 8/7 هرتز است. پروتکل درمانی آلفا- تتا در شرایطی انجام میشود که چشم‌های فرد بسته باشد و از واکنش بدن به امواج تتا و آلفا استفاده میشود.
پروتکل دلتا
امواج دلتا آهسته‌ترین امواج مغزی هستند که مخصوص مراحل 3 و 4 خواب هستند. این امواج راحتی، کاهش درد و خواب را نشان می‌دهند. این امواج سردردها موجب آرام شدن سردرد، آسیب‌های مغزی، اختلالات یادگیری می‌شوند؛ در نوروفیدبک از امواج دلتا برای درمان انقباضات غیر معمول عضلات استفاده میشود (با شبیه‌سازی امواجی با فرکانس 1 تا 3 هرتز). این امواج به کاهش نگرانی‌ها در حین خواب و کابوس نیز کمک می‌کنند.
پروتکل گاما نوروفیدبک
امواج گاما بالاترین فرکانس را در میان امواج مغزی دارند و یکی از حساس‌ترین امواج در روش نوروفیدبک محسوب می‌شوند. این امواج مخصوص پردازش شناختی و حافظه هستند. بنابراین زمانی که این امواج سریع‌تر هستند، سرعت یادگیری و به خاطر سپردن هم افزایش می‌یابد. امواج گاما ریتم سریعی دارند که مسئول برقراری ارتباطات عصبی نورون‌ها هستند و اطلاعات را به محیط بیرون یا درون منتقل می‌کنند.
این امواج به صورت مستقیم در بخش هیپوکامپ (بخشی از مغز که مسئول تبدیل حافظه کوتاه مدت به حافظه بلند مدت است) دیده شده‌اند. همچنین ریتم تکراری آنها در حملات عصبی مثل تشنج یا اسپاسم دیده شده است. بنابراین تمرین گاما برای بهبود شناخت، تیزهوشی، فعالیت مغز و قابلیت حل مسائل کاربرد دارد. این موج در نوروفیدبک کاربرد زیادی دارد اما برای تقویت محاسبه استفاده نمی‌شود و در ازای آن در افزایش سرعت پردازش اطلاعات مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین از فواید آن می‌توان به تقویت حافظه کوتاه مدت و کاهش حملات میگرنی اشاره کرد.
پروتکل تتا نوروفیدبک
امواج مغزی تتا به تعدادی از عملکردهای مغزی مثل حافظه، احساسات، خلاقیت، خواب، تمرکز، هیپنوتیزم و مدیتیشن مربوط است. تتا زمانی منتشر میشود که فرد در مراحل اولیه خواب است و می‌تواند به راحتی بیدار شود. این امواج در نوروفیدبک برای درمان خستگی، افسردگی، رویابینی، عدم تمرکز (حواس پرتی)، اختلالات احساسی و بیش‌فعالی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
پروتکل با فرکانس کم در برابر پروتکل با فرکانس بالا
اساساً دو نوع کلاسیک از پروتکل‌ها یا تمرین‌های نوروفیدبک وجود دارد. یکنوع آن بر روی فرکانس‌های ضعیف تمرکز می‌کند (پروتکل آلفا یا تتا) که به آرامش و تمرکز حواس منجر میشود. نوع دیگر بر فرکانس‌های قوی تمرکز می‌کند (بتا، بتا ضعیف و تتا) که به منظور ترک عادت‌های مضر، حواس پرتی و فعالیت به کار می‌رود. یک مقایسه دقیق بین این دو روش نوروفیدبک در سال 2000 و 2010 انجام شده است که قابل توجه است. برای مثال در پروتکل‌های با فرکانس ضعیف چشم‌ها بسته هستند و در دیگری نه. همچنین کودکان نمی‌توانند از اولین روش استفاده کنند، درحالی که همه می‌توانند از روش دوم (با فرکانس بالا) استفاده کنند.
نقش برنامه‌های کلینیکی نوروفیدبک در درمان اختلالات و بیماری‌ها
رفتار جامعه ستیزانه افراد تاثیر زیادی بر روی جامعه آنها دارد. در سال‌های اخیر بسیاری از متخصصان مغز و اعصاب، علت عملکردهای غیرعادی مغز و بیماری‌های ذهنی را فعالیت کم لوب پیشین مغز می‌دانند؛ این فعالیت کم می‌تواند به دلیل انواع آسیب‌های فیزیولوژیک به این بخش باشد. تمرین نوروفیدبک به صورت گسترده در درمان بسیاری از اختلالات و بیماری‌ها نقش دارد. نقش برنامه‌های کلینیکی نوروفیدبک در درمان اختلالات مغزی به شرح زیر است:
نقش نوروفیدبک در درمان بیش‌فعالی و حواس پرتی
شواهد نشان می‌دهند که وجود نقص در لوب سمت راست فرونتال عامل ایجاد حواس‌پرتی و بیش‌فعالی است. علائم قابل مشاهده این اختلالات شامل عدم تمرکز، بیش فعالی (بدنی و مغزی) و یا خونسردی شدید است. نوروفیدبک یک روش درمانی برای اصلاح این مسئله است. هدف نهایی این است که رفتار فرد بدون مقاومت دارویی بهبود یابد. برای مدت‌های طولانی، داروهایی مثل ریتالین و دکسدرین برای درمان این اختلال‌ها استفاده می‌شد. اما اخیرا پژوهش‌ها نشان می‌دهند که این داروها هیچ تاثیر خاصی بر روی درمان کلینیکی بیش‌فعالی برخی کودکان ندارند. همچنین این داروها عوارض جانبی زیادی مثل اضطراب، خستگی، درد شکمی، کاهش اشتها، بی‌خوابی، سردرد و عدم تعادل رفتاری دارند. اگرچه نوروفیدبک برای یک اصلاح درازمدت اختصاص یافته است. مطالعات متخصصان نشان می‌دهند که اختلال بیش‌فعالی موجب کاهش سرعت موج مغزی تتا و کاهش فعالیت موج بتا نسبت به افراد عادی میشود.
در درمان اختلال بیش‌فعالی به وسیله نوروفیدبک هدف نهایی اصلاح فعالیت موج مغز تتا و افزایش فعالیت موج بتا است. البته کاهش فعالیت موج تتا- بتا نیز از اهداف این روش است. این روش برای کاهش و بهبود بیش‌فعالی مفید است؛ افزایش تمرکز و بهبود رابطه با والدین از آثار این روش است. مطالعات نشان می‌دهند که روش درمانی نوروفیدبک برای درمان بیش‌فعالی شامل پروتکل تتا- بتا و نقطه‌ای که EEG را در آن قرار می‌دهیم، بستگی دارد.
نقش نوروفیدبک در درمان اسکیزوفرنی
اسکیزوفرنی به عنوان یکی از بیماری‌های غیر قابل تحمل ذهنی شناخته میشود. افرادی که اسکیزوفرنی دارند، مشکلات شنیداری، بی‌قراری، گیجی، عضلات انعطاف‌ناپذیر، آشفتگی و افسردگی دارند. علائم این بیماری ممکن است در هر فرد متفاوت باشد.
اثرات مثبت نوروفیدبک در درمان اختلال اسکیزوفرنی این است که باعث میشود با فرکانس‌های مختلف بر بخش‌هایی از مغز تاثیر بگذارند.
بی‌خوابی
بی‌خوابی یک اختلال همه‌گیر است که افراد زیادی را درگیر خود کرده است. اولین تغییری که در این افراد پس از تمرین‌های نوروفیدبک رخ می‌دهد این است که الگوی خواب آنها را بهبود می‌بخشد. بنابراین نوروفیدبک در درمان اختلال بی‌خوابی نقش زیادی دارد. برای مثال پروسه زیر برای ارتقا کیفیت خواب مورد استفاده قرار می‌گیرد:
یک الکترود را روی سر قرار می‌دهند و برای مدت 30 دقیقه امواج شبیه‌سازی شده 15 تا 18 هرتز را ایجاد می‌کنند. این روش باعث با ثبات شدن بیداری و فعال شدن فرد بعد از بیدار شدن فرد میشود. همچنین کمک می‌کند افراد سریع‌تر از خواب بیدار شوند. ضمنا ممکن است با استفاده از فرکانس‌های 12 تا 15 هرتز، آرام‌سازی ذهن را انجام بدهند. استفاده از تکنیک نوروفیدبک در افرادی که به صورت معمول نیاز دارند بیش از 1 ساعت ذهنشان را برای خواب آماده کنند، باعث میشود سریع‌تر به خواب فرو بروند.
نقش نوروفیدبک در درمان اختلالات یادگیری، خواندن و محاسبه
نوروفیدبک یک تغیر بزرگ در درمان این اختلالات ایجاد کرده است. این اختلالات معمولا نادراند و بیشتر درکودکانی که به مدرسه می‌روند بروز پیدا می‌کنند. کسانی که اختلال یادگیری دارند نمی‌توانند به راحتی مسائل ریاضی را حل کنند یا متن‌ها را بخوانند. این اختلالات معمولا با افزایش فعالیت موج آلفا به وسیله نوروفیدبک حل می‌شوند.
نقش نوروفیدبک در درمان اعتیاد
مطالعات نشان داده‌اند که نوروفیدبک یک روش خوب برای ترک اعتیاد به مواد مخدر است؛ این روش حتی برای کسانی که طولانی مدت از مواد مخدر استفاده کرده‌اند نیز مفید است. با استفاده از نوروفیدبک می‌توان وسوسه استفاده از مواد مخدر را کاهش داد. این روش می‌تواند راه‌حل مناسبی برای ترک وابستگی به الکل و بازی‌های کامپیوتری نیز باشد.
بهبود عملکرد ورزشکاران، هنرمندان و جراحان
پژوهش‌های اخیر نشان داده‌اند که ورزشکاران حرفه‌ای الگوهای فعالیت مغزی متفاوتی با کسانی که مبتدی هستند، دارند. استفاده از تکنیک نوروفیدبک برای تقلید فعالیت‌های مغزی حرفه‌ای‌ها در افرادی که حرفه‌ای نیستند، یک روش خوب برای افزایش بازدهی و عملکرد ورزشکاران است. در واقع هدف از استفاده از نوروفیدبک در این افراد این است که قدرت روانی، اعتماد به نفس و خودکنترلی آنها افزایش یابد. البته این درمان‌ها معمولا درازمدت هستند و بیش از یکسال طول می‌کشند.
نقش نوروفیدبک در درمان اختلال طیف اوتیسم
اختلال طیف اوتیسم یک اختلال عصبی- رشدی است که چالش‌هایی را برای فرد به وجود می‌آورد؛ این چالش‌ها می‌توانند تا بزرگسالی هم باقی بمانند. کودکان اوتیسم در عملکرد روزانه خود دچار مشکل هستند و ممکن است در مواردی مثل هماهنگی اجتماعی، ارتباطات کلامی و غیر کلامی، رفتار و علایق خود دچار اختلال باشند. نوروفیدبک می‌تواند منجر به بروز مشکلات احساسی، ذهنی و اختلالات تشنج نیز بشود. این کودکان مممکن است حساسیت شدیدی به صداها، بوها و سایر محرک‌ها حساسیت شدیدی دارند. این کودکان ممکن است رفتارهای عجیبی در فضاهای اجتماعی از خود نشان بدهند.
یکی از اولین علائم اوتیسم کاهش کیفیت روابط اجتماعی و عدم هماهنگی با جامعه است. مثلا علایق متفاوت با جامعه، عدم فهم منظور دیگران، عدم همدردی و همکاری و کاهش روابط عاطفی از مشکلات اجتماعی است که این افراد به آن مواجه‌اند. طبق مطالعات نوروفیدبک می‌تواند نقش مفیدی در درمان و بهبود این علائم داشته باشد.
کسانی که اوتیسم دارند، معمولا به جزئیات علاقه زیادی دارند و به حوزه‌های مهندسی، ساختمان، ساعت، ماشین‌ها، پازل و الکترونیک علاقه بیش از حدی نشان می‌دهند. راه‌های زیادی برای تشخیص اوتیسم در کودکان وجود دارد. اگر بخواهیم با استفاده از نمودار EEG و روش‌های نوروفیدبک این اختلال را تشخیص بدهیم، باید نکاتی را که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم در نظر داشته باشیم. فعالیت بیش از حد موج بتا موجب خستگی و استرس میشود. همچنین فعالیت بیش از حد موج بتا- تتا باعث عدم تمرکز، بیش‌فعالی و حواس‌پرتی میشود. معمولا کسانی که اوتیسم دارند، فعالیت موج‌های بتا در آنها بسیار زیاد است.
هدف نوروفیدبک در حیطه اوتیسم این است که کودکان اوتیسم امواج مغزی متعادلی داشته باشند. این روش با ایجاد تعادل در موج‌های بتا و تتا- آلفا، موجب کاهش علائم این اختلال میشود. همچنین قابل ذکر است که امکان ارتباط بین تشنج و اوتیسم در کودکان وجود دارد؛ از این رو نوروفیدبک می‌تواند نقش موثری در کاهش تشنج این کودکان داشته باشد.
نقش نوروفیدبک در بهبود افسردگی
افسردگی وابستگی زیادی به کاهش متابولیسم بخش‌های مختلف مغز مثل لوب فرونتال، تالاموس، تمپورال و … دارد. در بیشتر موارد کسانی که با اختلال افسردگی مواجه هستند، و علائم خاص دیگری ندارند، بهتر می‌توانند از نوروفیدبک نتیجه بگیرند. البته نوروفیدبک می‌تواند امواج تتا و آلفا را در مغز فرد افزایش دهد و متابولیسم قسمت‌های مختلف مغز را بهتر کند. بنابراین نقش این روش در درمان افسردگی تقریبا رضایت بخش است.
خستگی
در پزشکی کلینیکی، خستگی اغلب به معنی این است که حداقل در یک بخش از بدن ماهیچه دچار کشیدگی شده‌اند و خسته‌اند. محققان دریافته‌اند که کاهش سطح نتایج نوار الکتریکی ماهیچه‌ها، نشان دهنده خستگی و الگوهای نامناسب عضلات است. باور محققان بر این است که خستگی به موج‌های آلفا بستگی دارد و پروتکل آلفا در روش درمانی نوروفیدبک می‌تواند خستگی را بهبود بخشد.
مدیریت درد
درد به معنی واکنش گیرنده‌های عصبی خاص به آسیب‌های فیزیکی است. این گیرنده‌ها با ارسال سیگنال‌های عصبی به مغز هشدار می‌دهند که قسمتی از بدن دچار آسیب شده است. نوروفیدبک با استفاده از القای خودکنترلی و افزایش خودآگاهی به شما کمک می‌کند درد خود را مدیریت کنید یا مقاوت خود را افزایش دهید. سلول‌های مغز با دریافت سیگنال‌های درد امواج خاصی را ارسال می‌کنند که با بهبود این امواج می‌توان درد را کاهش داد. البته روش‌های زیادی در نوروفیدبک برای مدیریت درد وجود دارد اما این روش‌ها نسبت به روش‌های دیگر غالب‌اند.
سایر کاربردهای نوروفیدبک
سایر برنامه‌های نوروفیدبک شامل ریکاوری بعد از آسیب‌های فیزیکی و مشکلات مربوط به سکته، بهبود حافظه و افزایش فعالیت آلفا (هوشیاری) هستند. درمان میگرن و سردرد هم با روش‌های نوروفیدبک در دسترس است. تقویت سلامت عمومی، فراموش کردن آسیب‌های عاطفی و روانی، درمان اختلالات روانی، درمان اختلالات تغذیه (به ویژه در کودکان)، بهبود پارکنیسون، درمان سندروم دست یا پای بی‌قرار، بهبود اختلالات گفتاری و شنیداری، اختلالات دیداری و … از دیگر کاربردهای نوروفیدبک هستند. همچنین استفاده هنرمندان و ورزشکاران از این روش برای بهبود عملکرد خود کاملا ثابت شده است.
سخن پایانی از کلینیک باقرزاده
کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی فاطمه باقرزاده یکی از معتبرترین کلینیک‌های کاردرمانی در ایران است که خدمات متنوعی دارد. این کلینیک در کرج واقع است و خدمات کاردرمانی و گفتاردرمانی در منزل را نیز ارائه می‌کند. شایسته ذکر است که استفاده از خدمات نوروفیدبک در کلینیک باقرزاده با خدمات ویژه‌ای همراه است که به شما توصیه می‌کنیم اطلاعات بیشتری در مورد آنها کسب کنید. شما عزیزان می‌توانید برای مشاوره با کارشناسان کلینیک باقرزاده با شماره تماس بخش تماس با ما تماس حاصل فرمایید. سلامت و پیروز باشید.
