کودکان خردسال موجودات شلوغ، پر سر و صدا و فعالی هستند. آنها قدم می‌زنند، حرف می‌زنند و دنیای اطرافشان را با کنجکاوی جالب خود می‌گردند. ممکن است شما نیز متوجه شده باشید که رشد کودک شما خاص است و با یک سرعت خاص طی می‌شود؛ و البته در اغلب موارد کاملاً طبیعی است. اما اگر هنوز نگران حرف نزدن کودک 2 ساله خود و رشد او نسبت به همسالانش هستید، با ما همراه باشید.
کودک شما ممکن است تا سن 2 سالگی هنوز نتواند به طور با معنی حرف بزند و کلمات واقعی را بیان کند که البته جای نگرانی هم دارد. فهمیدن اینکه رشد مناسب کودک تا این سن چقدر است می‌تواند به شما کمک کند مشکل کودک خود را تشخیص دهید. اصلا ممکن است فرزند شما هیچ مشکلی نداشته باشد و شما بیهوده نگران باشید. به هر حال در اینجا به معیارهایی اشاره می‌کنیم که به کمک آنها می‌توانید کودک خود را بررسی کنید و اختلالات احتمالی او را تشخیص دهید. با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی فاطمه باقرزاده همراه باشید.
معیارهای کلامی و زبانی در حرف نزدن کودک 2 ساله
در سن 2 سالگی معیارهای گفتاری و زبانی شامل داشتن دایره واژگانی متشکل از 50 کلمه یا بیشتر از آن،حتی اگر این کلمات به درستی تلفظ نشوند و توسط غریبه‌ها درک نشوند. کودک خردسال شما ممکن است غذاهای محبوب خودش را با نام درست آنها بیان کند و یا صدای حیوانات مختلف را تقلید کند؛ در واقع بیان صدای حیوانات مختلف می‌تواند یک نشانه خوب باشد. همچنین کودک بعد از دومین جشن تولد خود باید عبارت‌های دو کلمه‌ای مثل «غذا میخوام» را بیان کنند و عبارت‌های ساده‌ای مثل «مال منه» را به درستی تلفظ کند. اگر فرزند شما در این معیارها مشکل داشته باشد، حرف نزدن کودک 2 ساله شما ممکن است نگران کننده باشد.
در سنین 2 تا 3 سالگی کودک شما ممکن است بین مفهوم 200 تا 1000 کلمه را بفهمد و آنها را درک کند؛ این یک جهش بزرگ در دایره واژگان محسوب می‌شود. آنها در این سن شروع به فهمیدن کلمات ارتباطی و مفهوم آنها مثل کلمات «روی، درون، کنار یا زیر» را درک کنند. آنها همچنین درک بهتری از تلفظ و درک مفهوم واژگانی مثل افراد، اشیاء، مکان‌ها و احساسات مختلف مثل خوشحالی، ناراحتی، بزرگ و کوچک داشته باشند.
سایر معیارهای این کودکان شامل:
- استفاده از دو یا سه جمله (مثلاً بیشتر میخوام)
- وضوح بیشتر در صحبت کردن و درک بیشتر حرف‌های دیگران
- پاسخ به سوالات ساده
- استفاده از کلماتی که تلفظ جدید دارند
- استفاده از کلمات مترادف
- اضافه کردن حالت صدای مناسب به سوالات و جملات مختلف
- استفاده از کلمات جمع و کاربرد درست آنها
- شروع به استفاده از فعل‌های مختلف در حالت گذشته یا آینده
خیلی مهم است که بدانید کودکان ممکن است در این سن انتهای کلمات را بدون پایان رها کنند. آنها ممکن است طوری حرف بزنند که به طور کامل توسط غریبه‌ها درک نشود. زمانی که کودک شما 2 ساله است، احتمالاً شما اغلب کلمات او را می‌فهمید اما غریبه‌ها نیمی از آنها را درک کنند. اما در سن 3 سالگی کودک شما احتمالاً طوری حرف می‌زند که اغلب کلمات او برای سایرین هم قابل تشخیص است. حرف نزدن کودک 2 ساله یا 3 ساله معمولا به صورتی است که نه شما و نه غریبه‌ها صحبت‌های آنها را نمی‌فهمید.
تاخیرهای کلامی اوتیسمی و غیر اوتیسمی
ممکن است شنیده باشید تاخیرهای گفتاری با اوتیسم مرتبط‌اند. این حرف کاملاً درست است اما تاخیرهای کلامی می‌تواند به صورت خاص به خاطر عوامل دیگری هم باشد. به طور کُلی کودکانی که با تاخیرهای گفتاری اوتیسمی درگیر هستند، تاخیرهای رشدی را در معیارهای دیگری به جز کلام هم نشان می‌دهند. برای مثال ممکن است حرف نزدن کودک 2 ساله را دیده باشید که در حرف زدن مشکل دارد اما زمانی که اسم او را صدا می‌زنید به خوبی پاسخ می‌دهد یا از راه‌های دیگری مثل تکان دادن دست یا سر و یا از زبان بدن برای برقراری ارتباط استفاده می‌کند. در این حالت کودک شما ممکن است دایره واژگان وسیعی نداشته باشد اما حداقل می‌تواند از مهارت‌های اجتماعی متناسب با سنش استفاده کند.
اما کودکی که اختلال طیف اوتیسم دارد، ممکن است تاخیر گفتاری داشته باشد اما به طور کُلی در سایر زمینه‌های برقراری ارتباط هم دشواری‌هایی را تجربه کند. برای مثال در این حالت شما ممکن است متوجه شوید که کودک به اسم خود پاسخی نمی‌دهد و از راهنمایی‌ها و دستورات شما پیروی نمی‌کند؛ چراکه اصلا آنها را درک نمی‌کند.
برخی دیگر از ویژگی‌های اوتیسم به شرح زیر است:
مشکلات ارتباطی مضاعف. این مشکلات شامل تکرار کلمات یا عبارات به صورت مکرر یا فراموش کردن یک کلمه در دایره واژگان است. شما همچنین ممکن است متوجه شوید زمانی که فرزندتان صحبت می‌کند، این کار را بدون احساس و مثل ربات انجام می‌دهد یا تُن صدای غیر طبیعی دارد. در چنین حالاتی می‌توانید نگران حرف نزدن کودک 2 ساله خود به دلیل اوتیسم باشید.
چالش‌های اجتماعی. در کودکانی که اوتیسم دارند، این چالش‌ها شامل ارتباط چشمی محدود و مشکل در درک هنجارهای اجتماعی مثل زبان بدن یا علامت‌های مربوط به چهره هستند. توجه داشته باشید که این علائم معمولا در کنار نشانه‌های دیگر بروز پیدا می‌کنند.
رفتارهای تکراری. ضربه زدن یا دست زدن به صورت تکراری می‌تواند از نشانه‌های دیگر اوتیسم باشد. اگر کودک شما بر روی علایق خاصی بیش از حد تمرکز می‌کند و با اسباب‌بازی‌هایش تنها به یک روش بازی می‌کند (مثل پشت هم قرار دادن اسباب‌بازی‌ها یا تنها بازی کردن با چرخ آنها) یا اگر به یک بخش خاص از اسباب‌بازی علاقه دارد و با سایر قسمت‌های آن بازی نمی‌کند، ممکن است علائم اوتیسم را داشته باشد.
در آخر باید گفت که مقاومت در برابر شکسته شدن روتین روزانه هنوز به عنوان یکی از مهم‌ترین علائم اوتیسم شناخته می‌شود. بنابراین توصیه می‌کنیم کمتر بر روی خود تشخیصی پافشاری کنیم و نگرانی‌های خود را با مراجعه به یک کاردرمان یا گفتاردرمان خوب رفع کنید. برخی از رفتارهایی که در این قسمت ذکر کردیم ممکن است اصلاً علامت اوتیسم نباشد و جزئی از شخصیت کودک شما باشد. به گفته متخصصان تشخیص پزشکی اوتیسم در سن 2 سالگی بسیار قابل اعتماد و دقیق است. از این رو دریافت علائم اولیه برای اینکه به یک متخصص مجرب مراجعه کنید کافی است. در بخش‌های قبلی هم گفتیم که حرف نزدن کودک 2 ساله به طور کُلی می‌تواند نگران کننده باشد؛ و اگر علائم اوتیسم هم با این مشکل همراه باشد، قطعاً نگران‌کننده‌تر است.
بیشتر بخوانید: دیر حرف زدن کودک
دلایل حرف نزدن کودک 2 ساله و تاخیر گفتاری
خارج از بحث اختلال طیف اوتیسم، دلایل بسیار زیاد دیگری نیز وجود دارد که باعث تاخیر گفتاری می‌شود. دلایل اولیه آنهایی هستند که نمی‌توانند به سایر مشکلاتی که ممکن است بر کودک تاثیر گذاشته باشد منسوب شوند.
به طور کُلی می‌توان گفت که گفتار و زبان دو چیز متفاوت هستند و نباید آنها را با هم اشتباه گرفت. گفتار یک راه برای کودک شماست که با استفاده از آن کلمات و صداها را بیان کند؛ در حالی که زبان به معنی درک معنی کلمات و استفاده به جا از آنها برای برقراری ارتباط است. کودکان می‌توانند در بیان و تلفظ کلمات، قرار دادن آنها در کنار یک دیگر و یا سایر اجزای گفتار و زبان مشکل داشته باشند. برخی از دلایل اولیه تاخیر گفتاری یا حرف نزدن کودک 2 ساله شامل:
اختلال رشدی- زبانی. کودکانی که این شرایط را دارند، در بیان خود و فهماندن منظورشان با استفاده از کلام، حرکات و نوشتن (قاعدتاً نوشتن در خردسالان قابل توجه نیست) مشکل دارند. علت اصلی این مشکل تا کنون ناشناخته است.
اختلال ادراکی- زبانی. بر خلاف اختلال قبلی، کودکانی که با این اختلال درگیرند در فهم، پردازش و درک چیزهایی که می‌شوند مشکل دارند. این کودکان ممکن است کلماتی را از محیط اطرافشان بشنوند اما در ارتباط آنها با معنی کلمه مشکل داشته باشند. همانند مشکل رشدی زبانی، این اختلال هم عوامل ناشناخته‌ای دارند.
سایر اختلالات ثانویه نیز می‌توانند منجر به تاخیر گفتاری و حرف نزدن کودک 2 ساله شوند. این بدان معنی است که تاخیر گفتاری به دلیل اختلالی به وجود آمده که بر روی بدن یا مغز کودک تاثیرگذار بوده. برای مثال اختلالی که بر روی گوش یا کام نرم دهانی تاثیرگذار است، می‌تواند منجر به تاخیر گفتاری شود. این اختلالات به طور کُلی عبارتند از:
- فلج مغزی
- مشکلات مربوط به رشد ناکافی مغز کودک
- اختلال نارساگویی
- از دست دادن شنوایی قبل یا بعد از رشد کلامی
- عقب ماندگی ذهنی
مداخله و درمان حرف نزدن کودک
برای مداخله و درمان حرف نزدن کودک 2 ساله یا سایر کودکان، متخصصان شنوایی سنجی و گفتاردرمانی می‌توانند به توسعه مهارت‌های ارتباطی مثل شنیدن، صحبت کردن، ارتباط فیزیکی و درک کُلی کودک از کلام کمک کنند. این فرایندها هم بر روی زبان و هم بر روی کلام کودک موثرند. گفتاردرمانی یکی از راه‌حل‌های قطعی این اختلالات است و توصیه ما این است که حتما با گفتار درمان ارتباط برقرار کنید. در اولین برخورد، کودک شما توسط متخصص ارزیابی می‌شود تا نیازها و مشکلات او تشخیص داده شود. اگر فرزند دلبند شما واجد شرایط باشد، آنها ممکن است چند تست تشخیصی برای کودک شما و حتی کل خانواده تعیین کند؛ با این کار می‌توان برنامه درمانی مورد نیاز را آغاز کرد. قاعدتاً برنامه درمانی هر کودک بر حسب نیازها و عملکرد او، با کودک دیگر متفاوت است. به عنوان والدین نقش شما در درمان کودک از هر کسی بیشتر است.
فعالیت‌های درمانگرانه‌ای که ممکن است توسط متخصصان برای حرف نزدن کودک 2 ساله تعیین شود به شرح زیر است:
- بازی‌درمانی
- کتابخوانی برای تعامل حداکثری زبان
- تمرین با واژه‌ها
غالباً همه این تمرینات در فرایند درمانی کودکان 2 ساله دیده می‌شوند. بخش‌های مختلف این فرایندها ممکن است در مدرسه، منزل، کلینیک درمانی و حتی فضای عمومی صورت بگیرند.
شما به عنوان یک والد باید به گفتاردرمان خود کمک کنید تا به صورت تخصصی به این مسئله بپردازد. به گفته متخصصان کودکان غالبا مهارت‌های کلامی خود را از والدین، به خصوص مادر خود می‌آموزند؛ بنابراین هر دوی والدین باید با برنامه‌های درمانی هماهنگ باشید تا بهترین نتیجه را دریافت کنید. همچنین بحث در مورد هر گونه نگرانی یا مشکلی که دارید با گفتاردرمان یک ایده عالی محسوب می‌شود. آنها با تشخیص خود توصیه راه‌حل‌های درمانی می‌توانند مشارکت شما را در درمان کودکتان افزایش دهند. ضمنا شما باید کودک خود را در آزمایش‌ها وتست‌های مختلفی مثل شنوایی سنجی یا سایر تست‌های پزشکی همراهی کنید.
در مورد حرف نزدن کودک 3 ساله چه می‌دانیم؟
آیا کودک شما تقریبا سه ساله است؟ قبل از تولد 3 سالگی بهترین زمان برای برنامه‌ریزی درمانی مناسب است که نتایج مراحل بعدی را نیز تضمین می‌کند. هرگز نباید فکر کنید که درمان تاخیر گفتاری در این زمان یا هر سن دیگری دیر است؛ اگر چه زودتر مراجعه کردن به متخصصان می‌تواند موثرتر باشد اما هر زمان که شما اقدام کنید امید وجود دارد. برای اینکار تنها کافی است آرامش خود را حفظ کنید و از متخصصان کمک بگیرید. با ارائه راه‌حل‌های درمانی همه جانبه بیش از 90% موارد تاخیر گفتاری قابل حل شدن هستند و بقیه موارد نیز به طور موثری بهبود می‌یابند.
دورنمای حرف نزدن کودک 2 ساله چگونه است؟
اگر بخواهیم دورنمای راه‌حل مناسب شما برای درمان حرف نزدن کودک 2 ساله را بیان کنیم، باید به موارد مختلفی اشاره کنیم. به خاطر داشته باشید که هر کودکی با کودک دیگر متفاوت است و درمان او کاملاً اختصاصی است. فرزند کوچک شما ممکن است به یک درمان به سرعت پاسخ بدهد اما به سایر روش‌ها در طول زمان پاسخ بدهد.
معمولاً در مواردی که تاخیر گفتاری کودک به دلیل اوتیسم است و هیچ عامل دیگری ندارد، شروع درمان زودهنگام می‌تواند مفید باشد. به گفته متخصصان اغلب کودکانی که به این دلیل تاخیر گفتاری دارند، می‌توانند با استفاده از روش‌های درمانی مهارت‌های کلامی مناسب را یاد بگیرند و حرف زدن کاملا طبیعی داشته باشند.
یک مطالعه معتبر نشان داده که 75% ازکودکانی که در سنین خردسالی تاخیر گفتاری داشته‌اند بعد از مداخلات گفتاردرمانی با ورود به مدرسه کاملاً بهبود یافته‌اند. بنابراین اگر حرف نزدن کودک 2 ساله‌تان باعث نگرانی شما شده به احتمال زیاد مشکل قابل حل است.
همچنین یک مطالعه جدیدتر نشان داده کودکانی که تاخیر گفتاری داشته‌اند ممکن است مشکلات رفتاری و احساسی بیشتری نسبت به همسالان خود داشته باشند؛ دلیل این اتفاق می‌تواند این باشد که این افراد در بیان و فهماندن منظور خود مشکل داشته‌اند. اگرچه این کودکان بعدها تمایز شاخصی نسبت به سایر کودکان نشان نمی‌دهند و رفتار طبیعی دارند.
برای تاخیرهای گفتاری و زبانی که به دلایل ثانویه کودک شما را درگیر کرده‌اند، روند درمانی تا حد زیادی به عامل اختلال بستگی دارد و برنامه درمانی بر این اساس چیده می‌شود. امید خود را از دست ندهید. تنها کمی صبر و تلاش برای بهبود کامل کودک شما کافی است. مراجعه به یک کلینک گفتاردرمانی تخصصی و استفاده از تجارب دیگران می‌تواند تا حد زیادی شما را به انتظارات نزدیک کند.
بیشتر بخوانید: حرف زدن کودک از چند ماهگی است؟
سخن آخر از کلینیک باقرزاده
کارهای زیادی وجود دارد که شما می‌توانید با انجام آنها مهارت‌های زبانی و کلامی مناسب را در کودک خود تضمین کنید. حتی اگر مشکل خاصی را هم تشخیص نداده‌اید، سعی کنید هر روز با کودک خردسال خود کتاب بخوانید. شما همچنین می‌توانید از خواندن شعرها و آهنگ‌ها یا بلند صحبت کردن در مورد کارهای روزمره‌تان برای تقویت قدرت کلامی کودک استفاده کنید. کودک شما با شنیدن کلمات و جملات بیشتر از لحاظ شنیداری تقویت می‌شود و می‌تواند کاربرد کلمات را بیاموزد.
اگر شما هنوز در مورد حرف نزدن کودک 2 ساله خود نگرانی دارید و احساس می‌کنید کودک به معیارهای زبانی مورد انتظار دست پیدا نکرده است، بهتر است به یک کلینیک گفتاردرمانی تخصصی مراجعه کنید. گفتاردرمان می‌تواند مسیر درست را برای رسیدن به حد مورد انتظار به شما نشان دهد. تنها کافی است مسیر درست را بدانید. شناخت چالش‌ها و راه‌حل مناسب برای حل آنها اولین کاری است که شما همراه گفتاردرمان باید انجام بدهید.
کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی فاطمه باقرزاده بهترین کلینیک گفتاردرمانی کرج است که با سال‌ها سابقه بی‌نقص خود اعتبار زیادی نزد متخصصان و عموم مردم دارد. این کلینیک با ارائه خدمات به‌روز و تخصصی حصول نتیجه را برای شما تضمین می‌کند؛ رضایت مراجعین قبلی این کلینیک گواهی بر این گزاره است. این کلینیک با ارائه خدمات کاردرمانی و گفتاردرمانی در منزل در کرج نیز، موجب سهولت هر چه بیشتر کار شما می‌شود. شما عزیزان برای کسب مشاوره از کارشناسان این کلینیک می‌توانید با شماره تماس درج شده در بخش تماس با ما سایت، با ما ارتباط برقرار کنید. با تشکر از توجه شما.
