تکرار کلمات یا جملات در کودکان اوتیسم که به عنوان اکولالیا نیز شناخته می‌شود، تکرار آواها به صورت دقیق یا تکرار کلمات و صداها را بیان می‌کند. اکولالیا می‌توان علامت اختلالات بسیاری زیاد دیگری مثل زبان پریشی (اختلالات زبانی)، زوال عقل، ضربه مغزی شدید و اسکیزوفرنی نیز باشد؛ اما معمولاً این اختلال با اختلال طیف اوتیسم همراه است.
اکولالیا همیشه مثل ضربه زدن یا دست زدن یک ابزار برای خود آرام سازی افراد نیست (رفتارهای تکراری اوتیسم). این اختلال می‌توان الگوهای خودش را داشته باشد و تعیین کند که کودک اوتیسم چگونه اولین بار از کلام برای برقراری ارتباط استفاده می‌کند. علاوه بر این در حالی که می‌تواند یک علامت برای تشخیص اوتیسم شناخته شود، یک نشانه از این است که والدین با کودک خود به کلینیک گفتاردرمانی مراجعه کنند و کار کردن با کودک خود را برای درمان آغاز کنند.
این مطلب درباره تکرار کلمات یا جملات در کودکان اوتیسم (و حتی کودکانی که اوتیسم ندارند)، انواع اکولالیا که ممکن است فرد را درگیر کند و چگونگی کمک به این افراد به بهترین نحو، صحبت می‌کند. کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی فاطمه باقرزاده بهترین کلینیک گفتاردرمانی کرج است که در همین زمینه خدمات متنوعی ارائه می‌کند. لطفا تا انتها با ما همراه باشید.
تکرار کلمات یا جملات در کودکان در حال رشد
اکولالیا به عنوان بخشی از رشد طبیعی کودکان نیز شناخته می‌شود. در واقع زمانی که کودکان خردسال یاد می‌گیرند که چگونه صحبت کنند، چیزهایی را که می‌شوند تقلید می‌کنند. با گذشت زمان یک کودک با رشد طبیعی حرف زدن را می‌آموزد و از آن برای برقراری ارتباط و بیان نیازها و ایده‌های خود استفاده می‌کند؛ با ربط دادن کلمات جدیدی که آموخته است.
زمانی که کودک 3 ساله می‌شود، به احتمال زیاد با استفاده از انتخاب کلمات یا ساختن عبارت‌ها با لحن و صدای خاص خودش با دیگران ارتباط برقرار می‌کند. در حالت طبیعی زمانی که کودک 4 یا 5 ساله است، می‌تواند به سوالات پاسخ واضح بدهد یا سوال بپرسد، در مکالمات شرکت کند و به روش خودش از زبان برای برقراری ارتباط استفاده کند. ممکن است اشتباهات زیادی در حرف زدن داشته باشد، اما لحن و نوع گفتار خاص خودش را دارد.
اما این مسئله چه ربطی با گفتار اوتیسم و به طور کُلی اوتیسم دارد. اختلال اوتیسم با سطوح مختلف خود ممکن است اختلالات گفتاری دیگری را ایجاد کند. در ادامه به این بحث بیشتر می‌پردازیم.
تکرار کلمات یا جملات در کودکان اوتیسم
یکی از مشکلات تشخیص تکرار کلمات یا جملات در کودکان اوتیسم، این است که اکولالیا و الگوی آن ممکن است به منظورهای مختلفی استفاده شود. یعنی کودک ممکن است هر هدفی از این کار داشته باشد. این اهداف ممکن است در طول زمان تغییر کنند و همچنین ممکن است یک فرد با اهداف مختلفی از اکولالیا یا تکرار گفتار استفاده کند.
بسیاری از کودکان اوتیسم از کلمات استفاده می‌کنند و حتی گاهی از کلمات کامل بزرگسالان استفاده می‌کنند. با این حال کلمات آنها تا حدی متعلق به خودشان نیست. آنها این کلمات را با یک لحن و ترتیب مشخص که ممکن است آن را در تلویزیون، کتاب یا از زبان معلم، والدین و دیگران شنیده باشند بیان می‌کنند.
دلایلی که تکرار کلمات یا جملات در کودکان اوتیسم رخ میدهد می‌تواند شامل:
- خود تحریکی: این کار که معمولا با تحریک‌سازی نیز شناخته می‌شود از اکولالیا برای ایجاد آرامش استفاده می‌کند. در واقع تکرار کلمات زمانی رخ میدهد که فرد با چالش‌های حسی برخورد می‌کند و بیش از حد تحریک می‌شود. و برای غلبه بر چالش های حسی انجام میدهد.
2.استفاده از عبارات پیش ساخته و زمینه ای : در این دلیل فرد با هدف ایجاد زمینه‌ای برای برقراری ارتباط استفاده می‌کند. زمانی که صحبت کردن برای کودک سخت و اضطراب آور است از تکرار عبارات استفاده می‌کند تا به کلمات مد نظر خود برسد.
- حرف زدن با خود: به خاطر سپردن عبارات می‌تواند به کودک در حرف زدن با خود کمک کند. در این حالت کودک عبارات و کلمات سختی را که از طریق اطرافیان و یا تلویزیون شنیده است را تکرار می‌کند.
برای بسیاری از کودکان اوتیسم اکولالیا اولین قدم کلیدی برای شروع ارتباط کلامی است. برای مثال تکرار کلمات یا جملات در کودکان اوتیسم ممکن است دقیقا به صورت دیگران باشد؛ مثلا معلم بگوید «بگو متشکرم» و کودک دقیقا به جای متشکرم بگوید «بگو متشکرم». البته توجه داشته باشید که اکولالیا اغلب به عنوان یکی از علائم اوتیسم در کودکان شناخته می‌شود اما بسیاری از کودکان در حالت طبیعی نیز حرف زدن خود را با اکولالیا شروع می‌کنند.
بیشتر بخوانید: رفتارهای تکراری در اوتیسم
انواع اکولالیا
همانطور که قبلا هم اشاره کردیم، انواع مختلفی از اکولالیا وجود دارد و اگر اولین بار است که با آنها آشنا می‌شوید، ممکن است کمی گیج‌کننده به نظر برسد. این به آن خاطر است که اکولالیا در طول زمان تغییر می‌کند. تکرار کلمات و جملات در گذشته به عنوان مشکلی در نظر گرفته می‌شد که باید درمان شود اما امروزه گاهی بخشی از رشد محسوب می‌شود. اکولالیای عملکردی معمولا با عنوان اکولالیای تعاملی شناخته می‌شود.
انواع دیگر اکولالیا شامل انواع غیر تعاملی یا خفیف هستند که مربوط به زمانی است که تکرار کلمات یا جملات در کودکان اوتیسم طبق یک الگو پیشروی می‌کند. اکولالیا زودهنگام یا دیرهنگام نیز زمان تکرار کلمات و جملات را توصیف می‌کند.
اکولالیا تعاملی و غیر تعاملی
برخی از کودکان اوتیسم حافظه گفتاری خارق العاده‌ای دارند که به معنی به خاطر سپردن هر چیزی است که می‌شنوند. آنها از اصطلاحات و کلمات جدیدی که از معلم یا تلویزیون شنیده‌اند برای به اشتراک گذاشتن ایده‌ها و برقراری ارتباط استفاده می‌کنند اما اگلوی استفاده از این عبارت‌ها نامنظم به نظر می‌رسد. اکولالیا صداها در برخی دیگر از کودکان حتی ممکن است بی معنی به نظر برسد. مطالعات نشان میدهد که هر دوی این‌ها با هدف خاصی انجام می‌شود.
این مسئله یک دلیل برای این است که به اکولالیا عملکردی ممکن است تعاملی نیز بگویند. البته به صورت منطقی هر دو نوع اکولالیا عملکردی هستند اما با اهداف مختلف. کودکانی که تعاملی صحبت می‌کنندف سعی می‌کنند با افراد دیگر ارتباط برقرار کنند و از عبارت‌‌هایی که حفظ کرده‌اند برای یک هدف واقعی استفاده می‌کنند. اما چالش در اینجا فهمیدن معنی است. بنابراین اکولالیا عملکردی ممکن است غیرتعاملی شناخته شود؛ زیرا تکرار کلمات یا جملات در کودکان اوتیسم با هدف ارتباط با دیگران صورت گرفته است.
به عنوان مثال کودک در تلویزیون می‌شنوند «شیر خوردی؟»؛ و بعد زمانی که تشنه است می‌گوید شیر خوردی؟؛ با یک لحن و تُن صدا که تبلیغ تلویزیونی ان را بیان می‌کند. او این کار را به جای درخواست آب یا شیر بیان می‌کند. همچنین ممکن است کودک بگوید «برو عقب سروان!»؛ و این جمله را زمانی که عصبانی است بیان کند چرا که شخصیت عصبانی داخل تلویزیون همین جمله را گفته است. کودک کلمات را با احساسات فرد مرتبط کرده است و همان عبارات را در آن احساسات بیان می‌کند.
تا زمانی که بدانید چگونه کودک این کلمات را با ایده‌های خود مرتبط می‌کند، اکولالیای تعاملی گیج کننده است. این نوع اکولالیا مثل اصطلاحات و ضرب و المثل‌ها در زبان است که در واقع یک معنی خاص دارد اما مستقیماً آن را بیان نمی‌کنند. برای تشخیص این نوع اکولالیا با تکنیک‌های گفتاردرمانی، می‌توانید به بهترین کلینیک گفتاردرمانی کرج مراجعه کنید.
بیشتر بخوانید: اختلال تلفظ
در اکولالیا غیر تعاملی، کودک سعی نمی‌کند با تکرار کلمات با دیگران ارتباط برقرار کند. او ممکن است کلمات را با اهداف شخصی خود تکرار کند یا یک ایده را با خود تمرین کند. با خود حرف زدن یا خود آرام‌سازی نیز می‌توانند از اهداف تکرار کلمات یا جملات در کودکان اوتیسم باشند. کلمات ممکن است به طور کلی معنی نداشته باشند؛ چرا که همیشه واضح نیست که کودک از کلمات ارادی استفاده می‌کند یا کلمات تکراری را بیان می‌کند که معنی آنها را نمی‌داند.
چیزی که در این باره مهم است، این است که کودک از کلمات دیگران استفاده می‌کند و برای پیدا کردن کلمات خودش به کمک احتیاج دارد. استفاده از الگوهای اکولالیا توسط والدین یا گفتاردرمان می‌تواند به کودک کمک کند تا استایل و گفتار شخصی خودش را بسازد و از زبان اصلی و واقعی استفاده کند. به خصوص برای کودکانی که از اکولالیای خفیف استفاده می‌کنند و به عبارت‌های اصلی تغییراتی را اضافه می‌کنند؛ مثلا ممکن است یک «بله» را به جواب یک سوال اضافه کنند یا یک حرف اضافه و صفت را به کلمه اصلی اضافه کنند.
اکولالیا زودهنگام و دیرهنگام
گاهی اوقات اکولالیا به معنی تکرار زودهنگام کلماتی است که کودک می‌شنود. به عنوان مثال مادر از کودک می‌پرسد «نوشیدنی میخوای؟» و کودک با تکرار همین عبارت به او جواب میدهد. این عدم توانایی در اضافه کردن ضمیر بسیار دیده می‌شود و حتی کودک ممکن است به خوردن نوشیدنی متمایل باشد. اما به جای استفاده از یک عبارت اصلی برای پیش بردن مکالمه، کودک همان سوال را تکرار می‌کند. مثلا کودک می‌توانست بگوید «بله لطفا یک لیوان لیموناد به من بده».
اغلب اوقات اکولالیا دیرهنگام است. کودک یک قسمت از یک سریال تلویزیونی را تماشا می‌کند و بعدها قسمتی از شعری که خوانده شده، یک حرف بامزه یا یک دیالوگ را تکرار می‌کند. گاهی اوقات تکرار کلمات یا جملات در کودکان اوتیسم به صورت ارادی و از قصد صورت می‌گیرد؛ اما گاهی اوقات بدون هدف فقط کلمات بیان می‌شوند. در اکولالیا دیرهنگام یک فاصله زمانی قابل توجه بین شنیدن و بیان کردن کلمات تکراری توسط کودک وجود دارد.
کودکان اوتیسم از اکولالیا به طرق مختلف و در الگوهای مختلفی استفاده می‌کنند و هر کدام از این الگوها هدفی دارند. تکرار کلمات ممکن است زودهنگام باشد یا چند ساعت بعد رخ دهد. ممکن است تعاملی باشد و کودک از آن برای صحبت با والدین یا معلم خود استفاده کند و یا نه ممکن است برای آرام‌سازی خودش باشد.
بیشتر بخوانید: کاردرمانی اوتیسم
آیا اکولالیا با پالیلالیا متفاوت است؟
پالیلالیا نیز یک اختلال گفتاری است که با تکرار کلمات یا جملات به صورت غیر ارادی شناخته می‌شود. اگرچه این اختلال شبیه اکولالیا است اما تفاوت‌هایی نیز بین آنها وجود دارد. یکی از این تفاوت‌ها این است که اکولالیا تمرکز بر تکرار صداهای افراد دیگری است که کودک صدای آنها را می‌شوند؛ اما پالیلالیا این طور نیست.
تفاوت دیگر این است که پالیلالیا اغلب افراد را با تکرار صداهای یکسان درگیر می‌کند. پالیلالیا و اکولالیا هیچ کدام محدود به افرادی که اوتیسم دارند نمی شوند و می‌توانند با سندروم تورت، بیماری پارکینسون، اختلالات تشنج و اثرات جانبی داروها نیز مرتبط باشند. اما می‌توان گفت که معمولا تکرار کلمات یا جملات در کودکان اوتیسم به خصوص در موارد شدید دیده می‌شود.
درمان تکرار کلمات یا جملات در کودکان اوتیسم
اگر شما می‌خواهید اکولالیا را در کودک خود محدود کنید و به خصوص سعی کنید در جامعه این رفتار بروز پیدا نکند، باید گفت که این رفتار ممکن است گاهی در شرایط خاص مثبت ارزیابی شود.
حتی زمانی که اکولالیا کمتر عملکردی است، یک شروع خوب برای گفتاردرمانی و بازی درمانی مرتبط با اوتیسم یا هر اختلال دیگری محسوب می‌شود. برای مثال کودکی که تمام قسمت‌های یک ویدیو را به خاطر می‌سپارد و دوباره آن را با خود تکرار می‌کند قطعا از پتانسیل بالایی برای درمان برخوردار است. ممکن است هدف او از بخاطر سپردن این موارد آرام کردن خود یا کاهش اضطراب باشد، اما تکرار صداهای آن ممکن است نشان‌دهنده تمایل واقعی فرد به آن ویدیو باشد.
زمانی که اکولالیا عملکردی یا تعاملی باشد واقعا جا برای خوشحال شدن شما وجود دارد؛ کودک شما یک ابزار را برای برقراری ارتباط کلامی به دست آورده است تا خواسته‌ها و نیازهای خود را بیان کند. این بدان معنی است که کودک ممکن است با کمک گفتاردرمان و والدین خود بسیار بهتر عمل کند و کلمات ارادی را بیان کند.
سخنی از کلینیک باقرزاده
افرادی که کودک م اوتیسم دارند و متخصصانی که از آنها حمایت می‌کنند، می‌دانند که تکرار کلمات یا جملات در کودکان اوتیسم چقدر می‌تواند چالش برانگیز باشد. شما ممکن است داستان‌هایی درباره مکالمه خود با کودک داشته باشید که باعث رنجش شما شده است؛ مثلا خجالت زده شدن در فضای عمومی ممکن است گاهی اتفاق بیافتد.
تقریبا تمام والدین این حس را تجربه می‌کنند و حتی اگر کودک شما مشکل خاصی نداشته باشد، شما تنها نیستید. تنها باید بدانید که راه‌حل‌ها و حمایت‌های زیادی وجد دارد و به یاد داشته باشید که اکولالیا ممکن است یک نشانه باشد که کودک شما می‌تواند رشد کند و از گفتار و کلام طبیعی خود استفاده کند.
کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی فاطمه باقرزاده، بهترین کلینیک گفتاردرمانی در کرج است که اعتبار زیادی نزد مددجویان سابق خود دارد. این کلینیک با ارائه انواع خدمات تخصصی اوتیسم و سایر اختلالات، تشخیص، پشتیبانی و درمان این افراد را بر عهده می‌گیرد. علاوه بر این‌ها کلینیک باقرزاده خدمات کاردرمانی و گفتاردرمانی در منزل کرج را نیز ارائه می‌کند که بسیار ترغیب‌کننده است. شما عزیزان برای استفاده از خدمات مشاوره رایگان می‌توانید با شماره تماس کلینیک (در بخش تماس با ما) ارتباط برقرار کنید یا به صورت حضوری به کلینیک مراجعه کنید. از توجه شما سپاسگزاریم.
