گفتار درمانی اصولاً شامل ارزیابی و درمان مشکلات مربوط به ارتباطات و اختلالات گفتاری است. این تکنیک توسط متخصصان زبانی- گفتاری ارائه می‌شود که اغلب به عنوان گفتاردرمان شناخته می‌شوند. تکنیک‌های گفتاردرمانی به منظور تقویت ارتباطات فردی استفاده می‌شوند. این تکنیک‌ها شامل درمان اختلالات تلفظی ، فعالیت‌های درمانی برای رشد زبانی و … است که با توجه به نوع اختلال گفتاری یا زبانی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
گفتاردرمانی ممکن است برای اختلالات گفتاری که در کودکی ایجاد شده‌اند یا برای اختلالات گفتاری که در بزرگسالان به دلیل بیماری یا حادثه به وجود آمده‌اند مورد استفاده قرار بگیرد. به عنوان مثال گفتاردرمانی در بزرگسالان ممکن است به علت سکته مغزی یا ضربه مغزی مورد استفاده قرار بگیرد. یا اینکه گفتاردرمانی در اوتیسم به دلیل اختلالات ارتباطی اوتیسم انجام شود. لطفاً برای کسب اطلاعات بیشتر در این مورد، تا انتها با بهترین کلینیک گفتاردرمانی کرج، یعنی کلینیک گفتاردرمانی فاطمه باقرزاده همراه باشید.
چرا به گفتاردرمانی احتیاج داریم؟
اختلالات گفتاری و زبانی متعددی وجود دارند که با استفاده از گفتاردرمانی بهبود می‌یابند.این اختلالات شامل:
- اختلالات تلفظ: یک اختلال تلفظ به معنای ناتوانی در بیان کردن صدای کلمات به صورت ایده آل است. کودکی که این اختلال را دارد ممکن است صداهای کلمات را جا بیاندازد، عوض کند، اضافه کند یا اینکه به اشتباه تلفظ کند. یک مثال از اشتباه تلفظ کردن این است که کودک به جای «تیر»، «ثیر» را بیان می‌کند.
- اختلالات روانی گفتار : در این اختلال فرد نمی‌تواند سلیس و روان صحبت کند. اختلال روانی گفتار بر روی روان بودن، سرعت و ریتم گفتار تاثیر می‌گذارد. لکنت زبان و بریده گویی از اختلالات روانی به حساب می‌آیند؛ به طوری که بخش مهمی از گفتار درمانی مربوط به همین اختلالات است.
- فردی که لکنت زبان دارد با بیان کردن صداها مشکل دارد و ممکن است منقطع و بریده بریده صحبت کند یا ممکن است بخشی از کلمه را تکرار کند. فردی که اختلال لکنت دارد، با سرعت زیادی صحبت می‌کند و کلمات را به هم می‌چسباند.
- اختلالات صوت: یک اختلال صوت زمانی اتفاق می‌افتد که یک انسداد یا مانع در مسیر هوایی حفره دهانی یا بینی قرار دارد که لرزش قسمت‌های مسئول تولید صدا را تغییر می‌دهد. این اختلال ممکن است زمانی هم اتفاق بیافتد که حنجره به خوبی بسته نمی‌شود. اختلال صوت اغلب به صفحه کامی جمجه، اختلالات عصبی و یا لوزه‌های ملتهب مربوط است.
- اختلالات زبان دریافتی :فردی که اختلالاتی زبانی دریافتی دارد، در فهم و پردازش حرف‌های دیگران مشکل دارد. این ممکن است باعث شود زمانی که فردی صحبت می‌کند، شخصی که این اختلال را دارد به آن توجه نکند و نتواند دستورالعمل‌ها را دنبال کند. همچنین این فرد ممکن است دایره لغات ضعیفی داشته باشد. سایر اختلالات زبانی، اوتیسم، ضعف شنوایی یا ضربه مغزی ممکن است باعث به وجود آمدن اختلالات زبانی دریافتی است که به گفتاردرمانی جدی احتیاج دارد.
- اختلالات زبان بیانی: برخلاف اختلال قبلی، اختلالات زبانی بیانی به معنای دشواری در انتقال و اظهار اطلاعات است. فردی که اختلال بیانی دارد ممکن است در ایجاد جملات درست مشکل داشته باشد؛ مثلاً زمان فعل را به درستی انتخاب نکند. این مشکل با اختلالات رشدی مثل ضعف شنوایی و سندروم داون مرتبط است. البته این مشکل ممکن است در نتیجه آسیب مغزی یا شرایط پزشکی نیز به وجود بیاید.
- اختلالات ارتباطی- شناختی: دشواری در ارتباطات به دلیل آسیب به بخشی از مغز که توانایی تفکر را کنترل می‌کند، به عنوان اختلال ارتباطی- شناختی در نظر گرفته می‌شود. این اختلال ممکن است باعث مشکلات حافظه، حل مسئله، دشواری در حرف زدن و حتی شنیدن شود. این اختلال ممکن است ناشی از مشکلات بیولوژیکی مثل رشد غیر عادی مغز، عارضه‌های خاص عصبی، آسیب مغزی یا سکته مغزی باشد و به درمان طولانی مدت احتیاج دارد.
- زبان پریشی: این یک اختلال ارتباطی اکتسابی است که بر روی قابلیت گفتار و درک فرد تاثیر می‌گذارد. این اختلال بر روی توانایی خواندن و نوشتن نیز تاثیرگذار است. سکته مغزی مهم‌ترین علت ابتلا به زبان پریشی است اما سایر اختلالات مغزی هم ممکن است منجر به این اختلال شوند.
- دیس آرتری: این عارضه با آهسته یا مبهم صحبت کردن شناخته می‌شود و علت آن به ضعف یا ناتوانی در کنترل ماهیچه‌های مرتبط با گفتار بر می‌گردد. علت اصلی این اختلال، اختلالات مربوط به اعصاب یا عارضه‌هایی است که بر روی فلج صورت یا ضعف زبان و گلو تاثیر می‌گذارند. مثلاً بیماری MS یا ALS و سکته مغزی ممکن است این اختلال را ایجاد کنند.
برای تشخیص هر یک از این اختلالات گفتاری و استفاده از مداخلات گفتاردرمانی، می‌توانید به بهترین کلینیک گفتاردرمانی کرج مراجعه کنید و از خدمات بی نظیر این مرکز تخصصی بهره ببرید.
چرا برخی از کودکان به گفتاردرمانی احتیاج دارند؟
کودکان به دلایل بسیار زیادی ممکن است به خدمات گفتاردرمانی احتیاج داشته باشند که شامل:
- اختلالات شنیداری
- اختلالات شناختی (تفکر، عقل) یا سایر تاخیرهای رشد
- ضعف در عضلات دهان
- گرفتگی شدید صدا
- آسیب به لب یا دهان
- اوتیسم
- مشکلات حرکتی
- اختلالات تلفظ
- اختلالات روانی
- اختلالات تنفسی
- اختلالات مربوط به غذا خوردن و بلعیدن
- آسیب‌های مغزی
درمان باید تا جایی که ممکن است زود آغاز شود. کودکانی که درمان را سریع آغاز می‌کنند (قبل از 5 سالگی) نسبت به افرادی که این کار را دیرتر شروع می‌کنند، نتایج بهتری دریافت می‌کنند. البته این بدان معنا نیست که کودکانی که دیرتر درمان را آغاز می‌کنند نتیجه نمی‌گیرند. اما پیشرفت این افراد ممکن است آهسته‌تر باشد. چرا که این افراد باید الگوهایی را بیاموزند که لازم است تغییر پیدا کنند.
در طول گفتاردرمانی چه اتفاقاتی می‌افتد؟
گفتاردرمانی معمولاً با یک ارزیابی تشخیصی توسط گفتاردرمان آغاز می‌شود. در این ارزیابی نوع اختلال گفتاری و بهترین راه برای درمان آن مشخص می‌شود.
گفتاردرمانی در کودکان
برای کودکان گفتاردرمانی ممکن است در یک کلاس و در یک گروه کوچک یا تک به تک اتفاق بیافتد که به نوع اختلال گفتاری بستگی دارد. تمرین‌های مربوط به گفتاردرمانی به نوع اختلال، سن کودک و نیازهای او بستگی دارد. در طول گفتاردرمانی کودکان، گفتاردرمان ممکن است:
- با استفاده از مکالمه، بازی، کتاب، عکس‌ها یا سایر ابزارها مداخلات درمانی را شروع کند و رشد زبانی را تحریک کند.
- معیارها و نمونه‌هایی را به عنوان نمونه صداها و واژهای درست قرار دهد تا کودک بیاموزد چگونه صداها را به درستی بیان کند.
- استراتژی‌هایی را برای تمرین کردن کودک با والدینش تعیین کند تا در منزل نیز از روش‌های درمانی استفاده کنند. گفتاردرمانی در منزل یکی از بخش‌هایی است که کلینیک گفتاردرمانی باقرزاده بر آن تمرکز دارد.
گفتاردرمانی در بزرگسالان
گفتاردرمانی در بزرگسالان نیز با ارزیابی‌های تشخیصی شروع می‌شود تا نیازهای شما و بهترین روش درمانی مشخص شود. تمرین‌های گفتاردرمانی برای بزرگسالان می‌تواند به گفتار، زبان و ارتباطات شناختی کمک کند. تکنیک‌های درمانی ممکن است شامل بازآموزی بلع نیز باشد؛ چرا که برخی عارضه‌های پزشکی مثل پارکینسون یا سرطان دهان ممکن است مشکلات بلع را به همراه داشته باشند.
تمرین‌های بزرگسالان ممکن است اهداف زیر را در بر داشته باشد:
- حل مسئله، حافظه، نظم یا سایر فعالیت‌هایی که منجر به ارتباطات شناختی می‌شوند.
- تاکتیک‌های مکالمه که ارتباطات اجتماعی را تقویت می‌کنند.
- تمرینات تنفسی به منظور پیچش بهتر صدا
- تمرین‌هایی برای تقویت عضلات دهانی
اگر مایل باشید که گفتاردرمانی در منزل را تجربه کنید، منابع زیادی در اختیار شما قرار خواهد گرفت که شامل: نرم‌افزارهای گفتاردرمانی، اسباب بازی و بازی‌های رشد زبانی مثل فلش کاردها، کتاب های تمرینی و … .
تا چه زمانی به مداخلات درمانی احتیاج داریم؟
زمان و بازه زمانی که یک فرد به گفتاردرمانی احتیاج دارد، به فاکتورهای متعددی بستگی دارد که شامل:
و …سن و شدت اختلال و زمان شروع درمان و علایم همراه نقش مهمی در طول دوره درمان دارد
برخی از اختلالات گفتاری در کودکی آغاز می‌شوند و با افزایش سن بهبود می‌یابند؛ در حالی که سایر اختلالات در بزرگسالی ادامه پیدا می‌کنند و به روش‌های درمانی طولانی مدت احتیاج دارند تا بهبود یابند. گاهی با بروز یک مشکل ارتباطی که به دلیل سکته مغزی یا یک عارضه پزشکی دیگر ایجاد شده است، ممکن است با بهبود عارضه پزشکی، اختلال نیز بهبود یابد.
گفتاردرمانی چقدر موفق است؟
نرخ موفقیت گفتاردرمانی به نوع اختلال و رده سنی تحت درمان بستگی دارد. زمانی که شما گفتاردرمانی را آغاز می‌کنید باید انتظار نتایج را هم داشته باشید. گفتاردرمانی در کودکان نشان داده است که هر چه زودتر آغاز شود و در منزل با حضور والدین آگاه ادامه پیدا کند، نتایج بهتری در پی دارد.
سخن پایانی
گفتاردرمانی می‌تواند طیف وسیعی از اختلالات و تاخیرهای گفتاری و زبانی در کودکان و بزرگسالان درمان کند. با مداخلات زودهنگام، درمان می‌تواند ارتباطات را تقویت کند و مهارت های زبانی را رشد دهد و اعتماد به نفس را افزایش دهد. بنابراین اولین راه‌حلی که برای درمان اختلالات گفتاری، زبانی و ارتباطی به نظر می‌رسد، همین گفتاردرمانی است.
کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی فاطمه باقرزاده یکی از معتبرترین مراکز گفتاردرمانی کرج است که سابقه طولانی و درخشانی در این زمینه دارد. این کلینیک سعی می‌کند با افزودن خدمات گفتاردرمانی در منزل، مداخلات را سریع‌تر و موثرتر اجرا کند. بنابراین اگر با مشکل مواجه شدید، موثرترین راه حل این است که به بهترین کلینیک گفتاردرمانی کرج را مراجعه نمایید.
