چرا نشستن نوزاد اهمیت دارد؟
نوزاد شما با تواناییهای زیادی متولد میشود که بهمرور زمان رشد کرده و آشکار میشوند. یکی از این مهارتها، نشستن نوزاد است که نقش مهمی در تقویت گردن، کنترل سر، حفظ تعادل و هماهنگی اعضای بدن دارد. این مهارت، پایهای برای راه رفتن محسوب میشود. در این مقاله، زمان مناسب برای نشستن نوزاد و روشهای کمک به او را بررسی میکنیم.
زمان نشستن نوزاد
نوزادان معمولاً بین ۳ تا ۴ ماهگی شروع به تقویت عضلات گردن میکنند و میتوانند سر خود را بالا نگه دارند. در ۵ تا ۶ ماهگی، میتوانند برای مدت کوتاهی با کمک بالش بنشینند و تا ۷ تا ۹ ماهگی قادر خواهند بود بدون حمایت بهتنهایی بنشینند. در یک سالگی، این مهارت به تکامل رسیده و کودک بدون نیاز به کمک مینشیند.
مطالب پیشنهادی: درمان اوتیسم در کرج و درمان بیش فعالی در کرج
مراحل نشستن نوزاد
نشستن نوزاد در چند مرحله اتفاق میافتد:
🔹 ۳ تا ۴ ماهگی
- نوزاد بر روی شکم خوابیده و سعی میکند سر خود را بالا نگه دارد.
- با استفاده از بازوهایش تلاش میکند بدنش را از زمین جدا کند.
- این حرکات نشاندهنده آغاز تقویت عضلات لازم برای نشستن است.
🔹 ۵ تا ۶ ماهگی
- نوزاد میتواند تعادل سر را حفظ کند اما نشستن او هنوز پایدار نیست.
- هنگام نشستن به جلو خم میشود و از دستانش بهعنوان تکیهگاه استفاده میکند.
🔹 ۷ تا ۹ ماهگی
- ماهیچههای گردن و پشت قویتر شده و کودک قادر به نشستن کامل خواهد بود.
- در حدود ۹ ماهگی، کودک میتواند از حالت خوابیده بدون کمک بنشیند.
🔹 ۱۲ ماهگی (یکسالگی)
- کودک میتواند بهطور مستقل بنشیند و عضلات او کاملاً برای این کار آماده هستند.
کاردرمانی برای نشستن کودک
بعضی کودکان بهدلیل اختلالات رشدی، ضعف عضلات مرکزی یا چالشهای پردازش حسی، در یادگیری و تثبیت مهارت نشستن
تأخیر دارند. کاردرمانی با برنامهای مرحلهبهمرحله به تقویت عضلات، بهبود تعادل و تنظیم حسی کمک میکند تا
کودک بهتدریج بتواند پایدار و ایمن بنشیند.
اهداف کاردرمانی
- تقویت عضلات مرکزی (Core): شکم، کمر و لگن برای حفظ راستای بدن در نشستن.
- بهبود تعادل و هماهنگی: کنترل تنه و جلوگیری از افتادن به اطراف.
- تنظیم حسی: کاهش بیشواکنشی/کمواکنشی برای تمرکز حرکتی بهتر.
- پیشرفت مرحلهای: از نشستن با تکیهگاه تا نشستن مستقل بدون کمک.
تکنیکها و تمرینهای رایج
- توپ درمانی (Therapy Ball): تمرینهای تعادلی کوتاهمدت با حمایت والد/درمانگر.
- تمرین روی مت یا تشک نرم: محیط ایمن برای تمرین نشستوبرخاست و انتقال وزن.
- بازی هدفمند با اسباببازی: چیدمان نیمدایرهای اسباببازیها برای چرخش تنه و حفظ تعادل.
- تسهیلگری لمسی و قراردهی صحیح: نگهداری لگن در وضعیت خنثی و نشستن با زانوهای ۹۰ درجه.
- وسایل کمکی در صورت نیاز: رول، بالشتک جانبی یا تیپینگ برای تثبیت تنه.
فواید بهبود مهارت نشستن
- افزایش استقلال در بازی، غذا خوردن و تعامل اجتماعی.
- بهبود مهارتهای حرکتی ظریف (گرفتن و دستکاری اشیاء).
- پیشنیاز رشد شناختی و توجه پایدار در فعالیتهای آموزشی.
- کاهش استرس والدین و ایجاد روالهای روزانه منظمتر.
نکات مهم برای والدین
- پیشرفت هر کودک مرحلهای و فردمحور است؛ مقایسه مستقیم با همسالان ضروری نیست.
- تمرینهای خانگی باید طبق برنامه کاردرمانگر و بهشکل بازیمحور انجام شوند.
- به علائم خستگی، درد یا نارضایتی کودک توجه کنید و شدت تمرین را تنظیم نمایید.
جمعبندی:
کاردرمانی با تقویت عضلات مرکزی، تنظیم حسی و آموزش مرحلهای، مسیر رسیدن کودک به نشستن پایدار و ایمن را
هموار میکند.
چگونه نشستن را به نوزاد آموزش دهیم؟
۱. خواباندن کودک روی شکم
- این کار به تقویت عضلات گردن و شانهها کمک میکند.
- از اسباببازیهای جذاب استفاده کنید تا کودک سر خود را بالا ببرد.
اگر نیاز به ارزیابی تخصصی و مشاوره در مورد تواناییهای حرکتی فرزند دلبندتان دارید، کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی فاطمه باقرزاده آماده ارائه خدمات حضوری و آنلاین به شماست.
📍 آدرس: کرج، چهارراه طالقانی، جنب اداره پست، ساختمان پزشکان امید، طبقه ۷، واحد ۷۰۴
📞 تلفن: تماس
📱 موبایل: تماس
۲. حرکت دادن کودک
- کودک را روی سطح نرم قرار دهید و بهآرامی او را در جهتهای مختلف حرکت دهید تا حس تعادلش تقویت شود.
۳. نشاندن با تکیهگاه
- وقتی کودک به ۶ ماهگی میرسد، از بالش یا بدن خود بهعنوان تکیهگاه استفاده کنید تا نشستن را تمرین کند.
۴. تشویق به نشستن
- در ۹ ماهگی، اشیا و اسباببازیها را در دسترس او قرار دهید تا برای برداشتن آنها به سمت جلو خم شود.
۵. تقویت عضلات
- ماساژ دادن، بازیهای حرکتی مانند سینهخیز رفتن و غلت زدن به تقویت عضلات کودک کمک میکند.
بازیها و تمرینات برای تقویت مهارت نشستن
🎯 بازی ۱: پیدا کردن اسباببازی (۴ ماهگی)
- کودک را روی شکم قرار دهید و اسباببازی را در معرض دید او بگذارید.
- هر بار که سرش را بالا میآورد، اسباببازی را دورتر قرار دهید.
✔ مزیت: تقویت گردن و ماهیچههای بالاتنه
🎯 بازی ۲: دراز و نشست (۴ ماهگی)
- کودک را روی پای خود قرار دهید و دستان او را بگیرید.
- بهآرامی او را بالا و پایین حرکت دهید.
✔ مزیت: تقویت عضلات شکم و پشت
🎯 بازی ۳: غلت زدن (۶ ماهگی)
- کودک را به پشت بخوابانید و اسباببازی را روبروی او قرار دهید.
- او را تشویق کنید تا برای گرفتن آن غلت بزند.
✔ مزیت: افزایش هماهنگی عضلات شکم و پشت
نکات کلیدی برای حمایت از نشستن نوزاد
✅ از تمرینات روزانه برای تقویت عضلات شکم و گردن استفاده کنید.
✅ هنگام تمرین نشستن، همیشه در کنار کودک باشید.
✅ محیطی امن و نرم برای نشستن کودک فراهم کنید.
✅ از بالشهای کمکی استفاده کنید اما اجازه دهید کودک خودش تعادل را یاد بگیرد.
✅ برای تشویق او به نشستن، اسباببازیهای جذاب را جلوی او قرار دهید.
رشد مهارت نشستن نوزاد یک فرآیند تدریجی است که با تقویت عضلات گردن، پشت و شکم آغاز میشود. با تمرینات مناسب، بازیهای تعاملی و حمایت شما، کودک میتواند این مهارت را بهراحتی کسب کند. توجه داشته باشید که هر نوزادی در زمان مخصوص به خود رشد میکند، پس صبور باشید و از این مسیر لذت ببرید! 😊